PATENT
Faydalı model, herkes tarafından yanlış bilinen ya da patent ile karıştırılan bir tescil yöntemidir. Faydalı modelin Patentten farkı aranılan kriterler ve süreçleridir. Bir de bunların dışında faydalı modele ve ya patente konu olamayacak buluşlar vardır.
551 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararnamede;
Patent Verilemeyecek Konular ve Buluşlar aşağıdaki gibi tanımlanmışlardır.
Madde 6 - Aşağıda sayılanlar buluş niteliğinde olmadıkları için bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalır:
a - Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları;
b - Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar;
c - Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;
d - Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller.
e - İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.
Faydalı Model Belgesi Verilerek Korunamayan Buluşlar ve Konular ise aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.
Madde 155 - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 6 ıncı maddesinde belirtilen konuların yanısıra usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında faydalı model belgesi verilmez.
Dolayısı ile usuller ve usuller sonucu elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler faydalı model belgesi ile korunamamaktadır. Bu buluşlar için ancak patent başvurusu yapılması gerekmektedir.
Patent başvurusunda biindiği gibi 3 ana kriter aranmaktadır. "yenilik", "buluş basamağı", "sanayiye uygulanabilirlik". Faydalı model başvurusunda ise sadece "yenilik" ve "sanayiye uygulanabilirlik" kriterleri aranmaktadır.
Dolayısı ile "yeni" olan ve "sanayiye uygulanabilir" olan buluşlar faydalı model tescili ile korunabilmektedir.
Faydalı model ile Dünya üzerinde içerisinde Afrika Bölgesel Sınai Mülkiyet Topluluğunun (ARIPO) da bulunduğu yaklaşık 60 ülkede koruma sağlanabilmektedir. Türkiyede faydalı model tescilinin koruma süresi 10 yıldır. Dünya genelinde diğer ülkelerde de 6-15 yıl arası koruma süresi değişmektedir. Türkiyede faydalı model başvurusu belge kararı çıkmadan patent başvurusuna dönüştürülebilmektedir.
Faydalı model başvuruları Türkiyede Türk Patent Enstitüsüne ulaştırılmaktadır.
Faydalı Model Tescil Başvurusunun Kabul Gördüğü Ülkeler
Faydalı model tescil başvuruları, faydalı model korumasının mevcut olduğu ülkelerin yerel başvuru ofislerine gerçekleştirilir.
Aşağıdaki tabloda Mart 2008 tarihi itibariyle çeşitli adlar altında faydalı model ve benzeri koruma şekilleri olan ülkelerin listesi bulunmaktadır.
Ülke |
Koruma Türü |
Maksimum Koruma Süresi |
PCT Yolu İzlenebilirliği |
Patente Dönüşüm |
Arnavutluk |
utility model |
10 yıl |
evet |
evet |
Angola |
utility model |
- |
hayır |
hayır |
Arjantin |
utility model |
10 yıl |
hayır |
evet |
ARİPO* |
utility model |
8 yıl |
evet |
Evet |
Ermenistan |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Evet |
Aruba |
small patent |
6 yıl |
Hollanda ile evet |
Evet |
Avustralya |
innovation patent |
8 yıl |
Bilinmiyor |
evet |
Avusturya |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Evet |
Azerbaycan |
utility model |
- |
Evet |
Evet |
Belarus |
utility model |
8 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Belçika |
short patent |
6 yıl |
Evet |
Evet |
Belize |
utility model |
7 yıl |
Evet |
Evet |
Bolivya |
utility model |
10 yıl |
Hayır |
Bilinmiyor |
Bostwana |
utility model |
7 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Brezilya |
utility model |
15 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Bulgaristan |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Şili |
utility model |
10 yıl |
Hayır |
Bilinmiyor |
Çin |
utility model patent |
10 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Kolombiya |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Kostarika |
utility model |
12 yıl |
Evet |
Evet |
Çek Cumhuriyeti |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Bölünmesi ile |
Danimarka |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Bölünmesi ile |
Ekvator |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Bölünmesi ile |
Estonya |
utility model |
8 yıl |
Evet |
Evet |
Etiyopya |
utility model |
10 yıl |
Hayır |
Evet |
Finlandiya |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Evet |
Fransa |
utility certificate [N/A] |
6 yıl |
Hayır |
Evet |
Georgia |
utility model |
8 yıl |
Evet |
Evet |
Almanya |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Evet |
Gana |
utility model |
7 yıl |
Evet |
Evet |
Yunanistan |
utility model |
7 yıl |
Hayır |
Evet |
Guatemala |
utility model |
10 yıl |
Hayır |
Evet |
Honduras |
utility model |
15 yıl |
Evet |
Bilinmiyor |
Hırvatistan |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Evet |
Endonezya |
Petty Patent/Simple Patent |
10 yıl |
Evet |
Evet |
İrlanda |
short term patent |
10 yıl |
Hayır |
Evet |
İtalya |
utility model |
10 yıl |
Hayır |
Evet |
Japonya |
utility model |
10 – 15 yıl |
Evet |
Evet |
Kazakistan |
utility model |
8 yıl |
Evet |
Evet |
Kenya |
utility model |
10 yıl |
Evet |
Evet |
Güney Kore |
utility patent |
15 yıl |
Evet |
Evet |
Kuveyt |
utility model |
7 yıl |
Hayır |
Bilinmiyor |
Kırgızistan |
utility model |
- |
Evet |
Bilinmiyor |
Laos |
petty patent |
7 yıl |
Hayır |
Bilinmiyor |
Bilgi Bankası